• Anasayfa >  
  • Tarımsal Yayım Metod > 

  • TARIMSAL DANIŞMANLIK FAALİYETLERİNDE UYGUN AMAÇ VE METOT SEÇİMİ

    1. GİRİŞ

                Tarımsal yayım kavramı, ait olduğu her dönemin zaman ve koşullarına göre şekillenmiş, kapsamı ve öncelikleri de o günün koşulları çerçevesinde değişmiş bir kavramdır. Mounter 1973 yılında tarımsal yayımı: “Çiftçilere eğitim yoluyla tarımsal üretim şekilleri ve tekniklerinin geliştirilmesinde, üretimde etkinliğin ve tarımsal gelirin artırılmasında, hayat standartlarının iyileştirilmesinde, kırsal hayatın sosyal ve eğitimsel seviyesinin yükseltilmesinde yardımcı olan bir hizmet veya sistem” olarak tanımlamıştır. Albrecht ve ark. tarafından 1989 yılında yapılan tanımlamada ise “Çiftçilerin acil problemlerini kendi kendilerine çözebilmesi için yayım elemanlarınca motive edilmeye çalışıldığı ve bu yönde harekete geçebilmeleri için fikir ve cesaret ile birlikte yetenek kazandırmaya yönelik, yardımların sağlandığı bir süreçtir” denilmektedir.

                Bu tanımlamalarda da görüleceği gibi 16 yıllık bir zaman diliminde tarımsal yayımın amacı ve hedefi(yaklaşımı) çok değişmiştir. Mounter’in yaptığı tanımlama doğrultusunda yapılan yayım çalışmalarında, tarımsal üretimin ve çiftçinin gelirinin artırılması hedeflenmiştir. Hiç şüphesiz çok faydalı çalışmalar da yapılmıştır. Ancak bu süreçte sadece ürün ve kalite artışı dikkate alınmış fakat asıl ana unsur olan çiftçi yani insan faktörü göz ardı edilmiştir. Problemlerin ne olduğuna ve çözümlerine çiftçi adına kararlar verilmiş ve uygulamaya konulmuştur. Hâlbuki bir problem hakkında en fazla bilgiye sahip olan kişi, o problemi yaşayan kişidir Bu gerçekten, yola çıkıldığında, tarımsal üretimle ilgili problemleri yaşayan ve bu problemler hakkında en çok bilgiye sahip olanda çiftçinin kendisidir. Ayrıca bu süreçte yapılan uygulamalarla çiftçi, bir anlamda pasif duruma getirilmiş, tarımsal üretimle ilgili bütün sorunlarının yayım servisleri tarafından çözülmesi şeklinde bir beklentiye girilmiştir. Zaman içerisinde meydana gelen gelişmeler tarımsal yayımın asıl hedefinin çiftçi olması gerekliliğini göstermiş ve ikinci tanımlama tarımsal yayımın ana felsefesini oluşturmuştur. O halde, tarımsal yayım, problemlerini ve bu problemler arasındaki ilişkileri anlaması, problemleri çözebilecek bilgi ve yetenekleri kazanması için yayımcının çiftçileri motive ettiği bir süreç olarak ta tanımlanabilir.

                Tarımsal yayım yaklaşımının (hedefi ve önceliklerinin) değişmesi; tek başına sorunu çözmeye yeter mi? Eğer yaklaşım değişiyorsa sistemin bütün unsurlarının da bu değişime ayak uydurması gerekir. Tarımsal yayım sisteminin üç ana unsuru vardır. Bunlar:

    ¨    Yayımcı

    ¨    Çiftçi

    ¨    Araştırmacı

                Çiftçilerde, bu yeni bakış açısı doğrultusunda istenen davranış değişikliklerini yaratacak olan yayımcının, kendini yeniden yapılandırması değişimin ilk koşuludur. Bu koşul yerine getirildiği takdirde çiftçinin davranışlarında değişim sağlanabilir. Ayrıca araştırmalar da çiftçiler ve yayımcılar tarafından belirlenen sorunları çözmeye yönelik olmalıdır.

               

    2. YAYIM METOTLARI

                Tarımsal yayım yaklaşımı değişse de yayım hizmetlerini yürütmek için kullanılan teknikler(yöntemler) aynıdır. Bu yöntemlere yayım metotları denir. Yayım metotları, çiftçilerin kendi problemlerini çözmeleri için onlara gerekli yetenekleri kazandıran ve yayımcının çiftçileri motive etmek, cesaretlendirmek amacıyla kullandığı tekniklerdir.

     

     

    Bir yayımcı, teknik bilgi bakımından ne kadar donanımlı olursa olsun, şayet bu metotları nerede, ne zaman ve nasıl kullanacağını bilmiyorsa başarılı olması söz konusu değildir.

     

     

     

     

     

     

     

     

    Yayım metotlarının kullanımı hitap edilen kişilerin sayısına bağlı olmak üzere üç ana gruba ayrılır.

    ¨    Bireysel Yayım Metotları,

    ¨    Grup Yayım Metotları

    ¨    Kitle Yayım Metotları

    2.1. Bireysel Yayım Metotları

    Bireysel yayım, doğrudan doğruya bireye veya ailesine yönelik olarak yapılan yayım faaliyetleridir. Birebir yayım metotları daha çok bireysel problemlerin çözümü için uygundur Bireysel yayım metotlarında,  yayım uzmanı ile çiftçi arasında oldukça yoğun ve doğrudan bir iletişim vardır.

    Bireysel yayım metotlarının; çiftçiler tek tek ele alındığında, onları ikna etmede, onlara bilgi, beceri ve yeni davranışlar kazandırmada diğer yayım metotlarına göre bariz bir üstünlüğü vardır.

    Avantajları

    ¨    Yayım mesajları çiftçi üzerinde daha fazla etkilidir

    ¨    Yayımcı, çiftçinin görüşme sırasındaki davranışlarına göre kendisini ayarlayabilir.

    ¨    Yayımcının, çiftçinin durumuna uygun çözüm önerileri geliştirmesi mümkündür.

    ¨    Yayımcı ile çiftçi arasında kişisel güven oluşturulması mümkündür.

    ¨    Yayımcı daha sonra karşılaşacağı olaylar ve düzenleyeceği eğitimler için görüş ve tecrübe kazanır.

    ¨    İşletmenin durumu ve çiftçinin imkanlarını yerinde görebilir.

    ¨    Çiftçi düşüncelerini çevre baskısı olmadan daha net ifade edebilir. Karar verme süreci hızlanır.

    ¨    Çiftçinin güvenini ve dostluğunu kazanmak için ideal bir yöntemdir.

    ¨    Üreticiler uygulama becerisi kazanır.

    ¨    Geri beslemenin en iyi olduğu metottur

    Dezavantajları

    ¨    Genellikle yüksek gider ( zaman, para ve iş gücü vs.)

    ¨    Yayımcı ve çiftçi olumlu bir yaklaşım kuramaz ise yayım süreci çok zor onarılabilir yara alır.

    ¨    Çiftçilerin tamamına ulaşılamaz.

    ¨    Yayımcının bilgili ve tecrübeli olma mecburiyeti vardır.

    ¨    Yayımcı tecrübesi ile çiftçi üzerinde gerekli güveni tesis edemezse, doğru bilgileri alma ihtimali çok zordur.

    ¨    Genelin (bir grup, kooperatif veya dernek...) karar vermesi gereken durumlarda yapılan bireysel yayım bazen olumsuz neticeler verebilir.

     

    Bireysel yayım metotlarını aşağıdaki gibi sınıflandırmak mümkündür.

     

    2.1.1. Hedef Kitlenin Özelliğine Göre Bireysel Yayım Metotları

    2.1.1.1.Çiftçi Organizasyonlarının Yöneticilerine Yönelik Bireysel Yayım

    ¨    Daha zor ve kapsamlı bilgilerin aktarılması

    ¨    Yayım programlarının hazırlanması ve çalışmaların programlanması

    ¨    Önemli olan aktüel bilgilerin aktarılması

    ¨    Mevcut durum analizi

    ¨    Yeniliklerin tanıtılması

    ¨    Kırsal kalkınma projelerinin tanıtılmasına yönelik bilgiler verilir.

    2.1.1.2.Önder Çiftçilere Yönelik Bireysel Yayım

    ¨    Yayım programlarının yapılması ve Çalışmaların programlanması için gerekli verilerin toplanması,

    ¨    Yeniliklerin tanıtılması ve uygulanması,

    ¨    Sosyal destekçiler oluşturulması,

    ¨    Yayım metotlarının ve içeriklerinin belirlenmesinde gereksinim duyulan bilgileri temini,

    ¨    Mevcut durumun tespiti,

    ¨    Uygulamaya yönelik çalışmaların planlanması.

    ¨    Uygulama bilgilerinin aktarılması ve uygulanması amacı ile gerçekleştirilir.

    2.1.1.3.Hedef Kitlenin Diğer Üyelerine Yönelik Bireysel Yayım

    ¨    Yayım aktivitelerine olan reaksiyonları belirlemek,

    ¨    Çiftçilere başkalarının yanında (grup yayım metotlarında) açamayacakları konularda soru sormalarına fırsat vermek,

    ¨    Yayımcının sadece önder çiftçilerle konuştuğu şeklindeki ön yargıları kırmak, uygulamaları yaygınlaştırmak ve tabana yaymak amacı ile uygulanır.

    2.1.2. Formatına (Biçimine) Göre Bireysel Yayım Metotları

    2.1.2.1.Resmi (Belli Bir Programa Bağlı) Bireysel Yayım

                Belli bir programa bağlı olarak yapılan bireysel yayım genellikle yayımcının bürosunda veya çiftçinin işletmesinde yapılır. Bu tip görüşmelerin amacı problemi tespit etmek ve çözüm önerileri geliştirmektir.

    2.1.2.2.Gayri Resmi (Belli Bir Programa Bağlı Olmayan) Bireysel Yayım

                Gayri resmi görüşmeler çiftçiyi ve içinde bulunduğu şartları daha iyi tanımak ve çiftçi ile oluşturulmak istenen güven ortamını pekiştirmek için gerçekleştirilir. Bu görüşmeler tesadüfen gerçekleşebildiği gibi, yayımcının kurgulayacağı bir görüşmede olabilir.

    2.1.3. İşlevine Göre Bireysel Yayım Metotları

    2.1.3.1.İşletme Ziyareti Şeklinde Bireysel Yayım

                İşletme ziyaretleri; belli bir program dahilinde yayımcının çiftçiyi işletmesinde yalnızken veya ailesi ile birlikte iken ziyaret etmesidir. İşletme ziyaretleri yayımcının durum analizi yapabilmesi için yapılabildiği gibi bilgi aktarması, teşhis yapması ve reçete yazması amacı ile de gerçekleştirilebilir.

     

     

     

    2.1.3.2.Büroda Yapılan Bireysel Yayım

       Kırsal alanda çiftçinin yayımcıyı bürosunda programlı olarak ziyaret etmesi genelde az görülen, fakat olması gereken bir uygulamadır. Ulaşımda güçlük, kişisel çekinceler, yayımcının bürokratik güçlükleri, büroda yapılacak yayımın engelleridir.

    2.1.3.3.Telefon Görüşmeleri İle Bireysel Yayım

                Bireysel yayım metotlarında kullanılan teknolojik araçlardan biriside telefondur. Telefonla çiftçiye özel mesajlar sesli veya yazılı olarak iletilir ve gerektiğinde geri dönüt alınabilir. Yüz yüze görüşme kadar etkili olmasa da telefonla bireysel yayım, yayım uzmanlarının kısıtlı zamanlarını değerlendirmesi anlamında önemlidir. Ulaşım imkanlarının kısıtlı olduğu ve acil müdahale gerektiren durumlarda çiftçi yayımcı ile telefon aracılığı ile temasa geçebilir.

    2.1.3.4.Kişisel Mektuplarla Bireysel Yayım

                    Kişisel mektuplar, daha çok yerel önderlere ve çiftçi organizasyon yöneticilerine bir konuda bilgi vermek veya onlardan bilgi almak için yazılır. Hangi amaçlarla yazılırsa yazılsın, kişisel mektuplarda mektupların yazılış sebebi açık olarak belirtilmeli, gereken bilgiler verildikten sonra okuyucunun sorması muhtemel sorular cevaplandırılmalıdır.

    2.1.3.5. İnternet Görüşmeleri İle Bireysel Yayım

                Eğitim ve ekonomik düzeyi yüksek çiftçilere yönelik kullanılabilecek bireysel yayım metotlarından biriside internet üzerinden bireysel yayımdır. İnternet üzerinden yayım, mevcut teknolojinin düzeyine göre; sesli, görüntülü ve yazılı olarak iletişim kurmak ve gerektiğinde geri dönüt almak sureti ile gerçekleştirilir.

     

     
     

                Bireysel yayım metotları ne şekilde, nerede ve nasıl yapılırsa yapılsın hepsinde uygulanan teknik, çiftçi görüşmeleridir. Bu görüşmeler, işlevine göre genelde yüz yüze sözlü olarak gerçekleşirken, yazılı veya bazen de sadece sözlü olarak gerçekleşebilir. Tarımsal yayım süreci içerisinde değerlendirildiğinde, çiftçi görüşmeleri, iki insan arasında (yayım uzmanı-çiftçi, Yayım uzmanı-çiftçi ailesi) basit bir bilgi alış verişi değildir. Çiftçi görüşmesi içerisinde sohbet, tartışma, anket, bilgi verme gibi unsurların kullanıldığı bir iletişim sürecidir.

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    2.2. Grup Yayım Metotları

                Bir gruba, eş zamanlı yayım hizmeti götürmek için, kullanılan yayım metotlarına grup yayım metotları diyoruz. Grup yayım metotları yayım sürecinde en çok müracaat edilen yayım metotlarındandır. Özellikle teknik personel ve ekonomik imkanların kısıtlı olması, bu metodun, yayım sürecinde, bireysel yayım metotlarından daha fazla kullanılmasına neden olmaktadır. Kamu yayımında, yayım uzmanlarının bürokratik işlerinin fazlalığı da grup yayım metotlarının çok kullanılmasının bir başka nedenidir.

    Avantajları

    ¨    Grup yayım metotları çiftçilerde tutum değişimi için en ideal metotlardan birisidir.

    ¨    Geri dönüt (yansıma) Kitlesel yayım metotlarından daha iyidir. Grup yayım metotlarında elde edilecek geri dönütlerin değerlendirilmesi ile yayımcı ve çiftçi arasındaki yanlış anlaşılmalar azaltılacaktır.

    ¨    Grup yayım metotlarında yayımcı ile çiftçi ve çiftçiler ile Çiftçiler arasın da geniş çapta bilgi alış verişi olur. Grup üyeleri yayımcının yanında, birbirlerinden etkilenmek suretiyle verilmek istenen bilgileri daha çabuk öğrenebilirler.

    ¨    Grubun birbirini etkilemesi sonucu, grup normlarının değişmesi de mümkün olabilir.

    ¨    Grup yayım metotlarında hedef gruba mensup birçok kişi ile aynı anda görüşülür.

    ¨    Belirli bir süre içinde bireysel yayıma oranla daha fazla kişi ile görüşme olanağı vardır.

    ¨    Birey başına düşen yayım harcamaları azalır.

    ¨    Grup yayım metotları ile hedef grupların yüksek oranda yayım çalışmalarına katılımları sağlanır.

    ¨    Yayımcının anlattıkları, çiftçiler tarafından, bazen net olarak algılanmayabilir. Bu durumda devreye diğer grup üyeleri girer. Bazen devreye giren çiftçiler, diğer çiftçilere konuyu anladıkları ölçüde aktaracaklarından, yanlış bilgilendirmeler ve konudan sapmalar olabilir. Bu süreç grup yayım metodunda yayımcının kontrolünde olmalıdır. Yayımcı sık sık geri dönüş ve özetlemeler yaparak, grubun konuyu net olarak anlamasını sağlayabilir.

    ¨    Gruplar, uygulanacak bir yenilik nedeni oluşabilecek riskleri bireysel çiftçilere oranla daha kolay göze alabilir.

    Dezavantajları

    ¨    Bu metotların kullanımında yayımcının daha fazla bilgi ve yeteneğe sahip olması gerekir.

    ¨    Kitle yayım vasıtalarını kullanılması bu metotlarla yapılacak yayım çalışmalarının etkinliğini artırır. Ancak bunun için yayımcının çok iyi hazırlanması ve bu araçlar hakkında bilgi sahibi olması gerekir.

    ¨    Birebir yayıma göre çiftçiler arasındaki uyuşmazlık, kıskançlıkların ortaya çıkması önemli bir sorun olarak başarıyı etkiler.

     

    Yukarıda sayılan üstünlükleri, nedeniyle grup yayım metotları tarımsal yayım çalışmalarında kullanılan en önemli araçlardır. Ancak bu metotlar birebir ve kitle yayım metotları ile desteklendikleri sürece başarı oranı yükselir. Grup yayım metotları aşağıdaki gibi özetlenebilir.

    2.2.1. Toplantılar

                Toplantılar; bilgi alış verişinde bulunmak, belirli konularda kararlar almak amacıyla yapılan, bir ya da birden fazla eğitim ve öğretim tekniğinin uygulandığı bir grup yayım metodudur. Toplantılarda, konuşarak bilgi yayma esas olduğu halde, genelde diğer iletişim araçlarından da yararlanılır. Toplantılar, yapılış amaçları ve düzeylerine göre değişik adlarla anılır. Yerel düzeydeki küçük bir komisyon toplasından, ulusal düzeydeki toplantılara kadar değişen, çok sayıda ve çok değişik amaçlarla yapılan toplantılar vardır. Tarımsal yayım sürecinde grup yayım metodu olarak değerlendirebileceğimiz toplantılar şunlardır:

     

    ¨    Kuruluş Toplantıları

    ¨    Planlama Toplantıları

    ¨    Hizmet içi Eğitim Toplantıları

    ¨    Özel İlgi Grubu Toplantıları

    ¨    Köy Toplantıları

    ¨    Çiftçi Toplantıları

    2.2.2. Çiftçi Kursları

                Amacı, çiftçi ailelerine, tarımın her dalında yeni bilgi ve tekniklerin öğretilmesi ve böylece daha kaliteli ve ucuz tarımsal ürün elde etmek, bu ürünleri faydalı şekilde değerlendirerek, hayat seviyelerinin yükseltilmesine yardımcı olmaktır. Kurslar, tarımın ve ev ekonomisinin her dalında çiftçileri eğitmek amacıyla düzenlenen bir grup yayım metodudur.

    2.2.3. Panel

                    Panel, grup yayım metodu olarak kullanılabilecek modern bir toplantıdır. Aynı konu hakkında kısıtlı sayıda (4–8) uzmanın kısa konuşmalar veya tartışmalar yapmasıdır. Her bir panelist aynı konunun değişik alanlarını sunar. Bir panel belli bir konuda gruba bir seri enformasyon sunar. Panele katılanlar panelistler arasındaki ilişkiyi yakalayarak onlara sorular sorarlar ve bu şekilde konu derinlemesine irdelenir.

    2.2.4. Demonstrasyonlar

                Demonstrasyon, bir işin nasıl yapılacağını, yeni bir ürün veya bir yöntemin nasıl kullanılacağını öğretmek, denenmiş bir yeniliğin o bölgede uygulanabilir olduğunu göstermek, bir hususta karşılaştırma imkanı vererek insanları ikna etmek üzere itina ile hazırlanmış pratiğe ve göze hitap eden tarımsal bir gösteridir. Denenmiş bir teknik veya pratiği mahalli şartlarda tekrar gösterme ve uygulama işlemi olan bu gösteri, uygun bir şekilde hazırlanmış sözlü veya görüntülü açıklamalar ve uygun yayım metotları ile takviye edilebilir.

    2.2.5. Tarla (İşletme) Günleri

                Tarla günleri, yayım sürecinde hedef kitleden oluşturulan bir gruba, bir veya birden çok işletmede, demonstrasyon alanında, araştırma kuruluşlarında yeni üretim materyalleri kullanıldığını göstermek ve kapsamlı bilgi vermek amacıyla kullanılan bir grup yayım metodudur. Tarla günlerinin klasik mekanı çiftçinin işletmesidir. Tarla günleri mekan olarak ele alındığında işletme günleri olarak da adlandırılabilir. Tarla günleri; konuşma, metot ve sonuç demonstrasyonları, kitle yayım vasıtaları ve bireysel yayım metotlarının kombine olarak kullanıldığı bir grup yayım metodudur.

    2.2.6. Çiftçi Gezileri

    Geziler, farklı yayım metotlarının kullanıldığı etkili bir grup yayım metodudur. Geziler bir yeniliğin gösterilmesi, tanıtılması amacı ile yapılabildiği gibi, uygulamada ortaya çıkan problemlerin çözümüne katkı sağlamak amacı ile düzenlenebilir. Geziler, grup yayım metotları içerisinde maliyeti en yüksek metottur.

    2.2.7. Sergiler

                Serginin amacı, sergiyi gezenlerin dikkatini belirli bir konu üzerine çekmek, onların bu konuya ilgilerini artırmak ve onları istenen yönde harekete sevk etmektir.

                Sergiler; görme yolu ile bilgi veren, gerçekleri ve ürünleri, figürlerden veya fotoğraflardan faydalanmak sureti ile gösteren bir grup yayım metodudur.

     

    2.2.8. Teşvik Müsabakaları

                Üreticiyi ekonomik önemi olan ve piyasada tutulan standart, kaliteli bitkisel ve hayvansal ürünler yetiştirmeye ve bunları değerlendirmeye teşvik etmek; yarışmada derece alan çalışkan ve gayretli çiftçileri çeşitli şekillerde ödüllendirmek suretiyle yarışmayı izlemeye gelen diğer çiftçileri etkilemek; tarımsal üretimde verim ve kaliteyi arttırmak amacıyla girdi kullanımını teşvik etmek ve yaygınlaştırmak için teşvik müsabakaları tertip edilir.

     

    2.3. Kitle Yayım Metotları

    Kitle yayım yöntemleri birebir ve grup yayım metotlarının aksine aynı anda çok sayıda birbirleriyle kontak halinde bulunmayan kişilere hitap eden yöntemlerdir. Kitle yayım yöntemleri genel olarak “ tek yönlü bilgi akışı” ve” medya araçlarının yoğun kullanımı “ile ifade edilir.

                Avantajları

    ¨    Yayım metotları içerisinde en geniş etkiye sahip olanlar bunlardır.

    ¨    Kısa sürede çok sayıda katılımcıyı bilgilendirme olanağı

    ¨    Çok büyük uzaklıklar da bile iletişim kurma olanağı

                Dezavantajları

    ¨    Fazla sayıda ve farklı özelliklere sahip katılımcılarla çalışılması nedeniyle yayım mesajları çoğunlukla geneldir.

    ¨    Ağırlıklı olarak tek yönlü iletişim söz konusudur ve bu nedenle de çiftçi için önemli problemler gündeme gelmez ve çiftçi kendisini hitap edilmemiş hisseder.

    ¨    İletişim sürecinin tarafları için kişisel kontak imkanı yoktur.

    ¨    Yayım konularını kasetler, radyo ve filmler yoluyla hedef kitlelere ulaştırmakla sınırlayan bir yayım politikası çok yüksek bir teknolojik altyapı, yetenek, kontrol ve yönetim sistemine sahip olmayı gerektirir.

    ¨    Köy şartlarında medya araçlarının temini ve kullanımı çok zordur, yayımcıyı bir noktada dışarıdan kişilere ve kuruluşlara bağımlı kılar.

    ¨    Yayım çalışmalarında sadece medya araçlarının kullanımı çiftçilerin alışkın olmadıkları bir metottur. Çiftçiler verilen mesajları tek başlarına anlayamayacakları gibi, karşılarında her an soru sorabilecekleri insanlar ararlar.

    ¨    Tek yönlü olarak medya araçlarının kullanımı durumunda çiftçilerin problemlerin tespiti, çözümü ve yayım konularının belirlenmesine hiçbir katkıları olamaz.

                Kitle yayım metotlarında kullanılan vasıtalar hazırlanış şekline, kullanıldığı yerlere ve etki farklılıklarına iki grup da incelenebilir bunlar;

    ¨    Basılı materyaller

    ¨    Görüntülü ve sesli materyaller

    ¨    İnternet ( Sanal ortam) yayınları

     

     

     

     

    3. UYGUN METOT SEÇİMİNDE BENİMSEME SAFHALARI

    Yeni teknolojiyi düşünürken, birçok çiftçinin genellikle problem çözme işleminde mantığa başvurduğu kabul edilebilir. Bu işlem, açık seçik tarif edilmiş dört safhaya veya “benimseme işlemi” olarak bilinen safhalara bölünebilir.

    ¨    Farkında olma

    ¨    İlgi

    ¨    Değerlendirme

    ¨    Deneme ve Benimseme (veya reddetmek)

    3.1. Farkında Olma

    Yeni bir fikir veya uygulamanın farkında olmak, benimseme işlemi içerisinde ilk safhayı oluşturur. Çiftçi yeni çeşit buğday veya mısırın varlığını komşusundan, radyodan, televizyondan, gazeteden ya da internetten öğrenebilir. Çiftçinin yeni tipteki teknolojiyi plan dahilinde olmayan yayma işlemi vasıtasıyla duyması sırasında, yayımcının çiftçi ile haberleşmeye geçmesi, çeşitli kanallar kullanarak yeni fikir veya uygulama için doğru yöne sevk etmesi gerekir. Ayrıca çiftçinin herhangi bir şekilde haberdar olmadığı ve hazırlanan yayım programı kapsamında yer alan bir yeniliğin, yayımcılar tarafından yukarıda sayılan iletişim kanalları vasıtasıyla çiftçiye duyurularak bir farkındalık bilgisi oluşturulması da mümkündür.

     

    Bir bölgedeki çiftçi nüfusunun geniş ve hızlı bir şekilde uygulamanın içine alınmasında yayınların kullanılması en mantıklı yöntemdir.

     

     

     

     

     

     

     

    3.2. İlgi

    Eğer yeni uygulama, fikir veya girdi çiftçilerin problemlerinin çözümüne yönelik ise, çiftçinin bu konu hakkında daha fazla bilgi edinmek için ilgisi artacaktır. Bu safhada, yayınlar ihtiyaç duyulan, bir takım bilgileri sağlayabilir. Çoğu zaman çiftçi bu safhada ilgisine yönelik ve sorularını da yanıtlayacak daha detaylı bir kaynak arayışına girer.

     

    İlgi safhasında yeterli ve etkili olabilmek için yayım elemanları köy seviyesinde grup toplantıları organize etmelidir.

     

     

     

     

     

     

     

    3.3. Değerlendirme

    Her bir çiftçi için değerlendirme safhası, kendi şartları ile yeni teknolojinin karşılaştırılması, benzer avantajlarının ve dezavantajlarının tartılmasıdır.

    Yeni uygulama neye mal olur? Çok işgücü ister mi? Verim ne kadar artabilir? İşletmemde ne gibi değişiklikler yapmalıyım?

    Değerlendirme safhasında komşuların, arkadaşların ve ailenin fikirleri muhtemelen önemli olabilir. Birçok çiftçi, gözle görülebilir kanıtlar ister veya yeni uygulama hakkında veriler görmek ister.

     

    İşte bu safhada, direkt gözleme imkanı önemli olmaktadır. Genellikle, sonuç demonstrasyonları ve tarla günleri etkili yayım teknikleridir.

     

     

     

     

     

     

     

     

    3.4. Deneme Ve Benimseme (Veya Reddetme)

    Riskin göze alınabilir olduğunun tahmini ve tahmin maliyeti, potansiyel faydaların üzerinde ise çiftçi benimseme işleminin deneme safhasındadır. Bu noktada çiftçi yeni teknolojiden ne şekilde faydalanabileceği hakkında bireysel olarak yardım veya fikir gereksinimi duyabilir. Bu safhada birebir çiftçi görüşmeleri ve işletme ziyaret sistemi kullanılarak çiftçilerin bu yeni teknoloji hakkında teşvik edilmesi, varsa bilgi eksikliklerinin ve endişelerinin giderilmesi gerekir. Öyle ki bu teknolojiyi arazilerinin küçük bir bölümünde uygulamaları hem teknolojinin kullanımında deneyim sahibi olmak için hem de, sonuçları kolaylıkla gözleyebilmeleri için faydalı olur. Bu deneme safhasındaki sonuçlara bağlı olarak, çiftçi bu teknolojiyi ya kabul eder ya da reddeder.

    Benimseme işleminin safhaları mantıki bir sonuç olarak ortaya çıkarken, yayım elemanlarının değişik çiftçilerin, benimseme işlemine değişik safhalarında ulaşabileceğini akıldan çıkarmaması gerekir. Bundan dolayı bir çiftçi deneme safhasında ise, değerlendirme safhasında olan diğer çiftçilere, söz konusu yenilikle ilgili kazandığı tecrübeleri aktarabilir. Böylece değerlendirme safhasında ki çiftçi için yeniliği benimseme süreci kısalmış olur.

     

    4. ÖĞRETME METODUNUN SEÇİLMESİ

    Yayım elemanlarının, çiftçilere yönelik bilgi ve beceri transferini en yüksek seviyeye çıkarmak ve öğrenme durumunu oluşturmak için etkinliği ispatlanmış eğitim metotları ve teknikleri vardır. Bir alanın veya toplumun ihtiyaçları belirlendikten sonra yayım elemanının görevi, kendilerinin eğitim ile ilgili hedeflerini başarabilmek için en uygun ve etkili eğitim öğretim metodunun seçimidir.

    Kişiler, kendi faaliyetlerine ve ne yaptıklarına dayalı olarak bir şeyler öğrenirler. Hiçbir kimse başka bir alıcı için öğrenmez. Öğrenme metodunu seçmeden önce aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır.

    ¨       Tek başına hiçbir öğretme metodu diğerinden daha iyi değildir. Yayım elemanı şartlara en uygun yayım metodunu seçmelidir. Tek başına hiçbir teknik, diğerinden daha iyidir diye düşünülmemelidir.

    ¨       Yayım programını yürütmek için birkaç teknik bir arada kullanılmalıdır. Yayım çalışmalarındaki deneyimlerin gösterdiğine göre, yeni bilgi ne kadar çok yolla sunuluyor ise, birey o kadar fazla öğrenir.

    ¨       Kullanılacak metotlar birbirini desteklemelidir. Eğer bir demonstrasyon grup tartışmalarını destekler ise grup tartışmaları ile verilmek istenen bilgiye destek sağlayacak iki metottan faydalanılmış olur.

    ¨       Mümkün olan yerlerde sesli ve yazılı materyaller kullanılmalıdır. Öğretmeye sesli ve yazılı materyalle katkı temin edilip, desteklenebilir.  

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

                                                  

     

           
     

    Düzenli

     

    Düzensiz

     

     

     

                                                                                                                         

    Y

    Y

                                      

     

                                                                                                 

    Y

                                                                                                  .           .                                                                                 

     

     

               
       
     
     
       
     
     

     

     

                                                                                                                                    

     

                   
       
     

    Ç

     
       
     
     
       
     
       
     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

                İki Yönlü İletişim                                                        Tek Yönlü İletişim

                Öğretme/Öğrenme                                                        Öğretme

                Bireysel                                                                       Genel

                Çözümleyici                                                                Paket Bilgi

                Somut                                                                          Soyut

     

     

     

     

     

                         

     

    Tarımsal Yayım Metotları ve Bilgilendirme Araçları

                Bilgilendirme araçları ve yayım metotlarının farklı kombinasyonları ile farklı derinlik ve genişlik etkileri ile iletişim formları ortaya çıkmaktadır.

     

    Yayım Metotları

    Bilgilendirme Araçları

    Sözlü

    Yazılı

    Resim/görsel

    Birebir

    Çiftçi Görüşmesi

    Çiftçi mektubu, Broşür

    Çizimler, planlar, fotoğraf

    Grup

    Grup Tartışmaları

    Sirküler Mektup, Broşür

    Tahta, Tepegöz, slayt, duvar resimleri

    Düzenli İzleyiciler

    Sunu, Seminer

    Broşür, liflet

    Tepegöz, slayt, duvar resimleri

    Düzensiz İzleyiciler

    Radyo programları, Radyo Tartışmaları

    Dergi, gazete

    Film, televizyon programı

     

    Farklı Yayım Metotlarının Etki Dereceleri

     

    Belirli Amaçlara Uygunluk

    Yayım Metotları

    Kitlesel Yayım Metotları

    Grup Yayım Metotları

    Bireysel Yayım Metotları

    Yenilikler hakkında bilgilendirme

    Yüksek

    Orta

    Düşük

    Problem bilinci uyandırma

    Düşük

    Yüksek

    Orta

    Bilgilerin aktarılması

    Yüksek

    Orta

    Düşük

    Çiftçinin Görüşlerinin değiştirilmesi

    Düşük

    Yüksek

    Orta

    Çiftçinin öğrenme sürecinin harekete geçirilmesi

    Düşük

    Yüksek

    Orta

    Çiftçinin bilgi/tecrübelerinin değerlendirilmesi

    Düşük

    Yüksek

    Orta

    Yayım mesajlarının çiftçinin problemleri ile örtüşmesi

    Düşük

    Orta

    Yüksek

    Verile

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    TARIMSAL DANIŞMANLIK FAALİYETLERİNDE UYGUN AMAÇ VE METOT SEÇİMİ

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

     

    1. GİRİŞ

                Tarımsal yayım kavramı, ait olduğu her dönemin zaman ve koşullarına göre şekillenmiş, kapsamı ve öncelikleri de o günün koşulları çerçevesinde değişmiş bir kavramdır. Mounter 1973 yılında tarımsal yayımı: “Çiftçilere eğitim yoluyla tarımsal üretim şekilleri ve tekniklerinin geliştirilmesinde, üretimde etkinliğin ve tarımsal gelirin artırılmasında, hayat standartlarının iyileştirilmesinde, kırsal hayatın sosyal ve eğitimsel seviyesinin yükseltilmesinde yardımcı olan bir hizmet veya sistem” olarak tanımlamıştır. Albrecht ve ark. tarafından 1989 yılında yapılan tanımlamada ise “Çiftçilerin acil problemlerini kendi kendilerine çözebilmesi için yayım elemanlarınca motive edilmeye çalışıldığı ve bu yönde harekete geçebilmeleri için fikir ve cesaret ile birlikte yetenek kazandırmaya yönelik, yardımların sağlandığı bir süreçtir” denilmektedir.

                Bu tanımlamalarda da görüleceği gibi 16 yıllık bir zaman diliminde tarımsal yayımın amacı ve hedefi(yaklaşımı) çok değişmiştir. Mounter’in yaptığı tanımlama doğrultusunda yapılan yayım çalışmalarında, tarımsal üretimin ve çiftçinin gelirinin artırılması hedeflenmiştir. Hiç şüphesiz çok faydalı çalışmalar da yapılmıştır. Ancak bu süreçte sadece ürün ve kalite artışı dikkate alınmış fakat asıl ana unsur olan çiftçi yani insan faktörü göz ardı edilmiştir. Problemlerin ne olduğuna ve çözümlerine çiftçi adına kararlar verilmiş ve uygulamaya konulmuştur. Hâlbuki bir problem hakkında en fazla bilgiye sahip olan kişi, o problemi yaşayan kişidir Bu gerçekten, yola çıkıldığında, tarımsal üretimle ilgili problemleri yaşayan ve bu problemler hakkında en çok bilgiye sahip olanda çiftçinin kendisidir. Ayrıca bu süreçte yapılan uygulamalarla çiftçi, bir anlamda pasif duruma getirilmiş, tarımsal üretimle ilgili bütün sorunlarının yayım servisleri tarafından çözülmesi şeklinde bir beklentiye girilmiştir. Zaman içerisinde meydana gelen gelişmeler tarımsal yayımın asıl hedefinin çiftçi olması gerekliliğini göstermiş ve ikinci tanımlama tarımsal yayımın ana felsefesini oluşturmuştur. O halde, tarımsal yayım, problemlerini ve bu problemler arasındaki ilişkileri anlaması, problemleri çözebilecek bilgi ve yetenekleri kazanması için yayımcının çiftçileri motive ettiği bir süreç olarak ta tanımlanabilir.

                Tarımsal yayım yaklaşımının (hedefi ve önceliklerinin) değişmesi; tek başına sorunu çözmeye yeter mi? Eğer yaklaşım değişiyorsa sistemin bütün unsurlarının da bu değişime ayak uydurması gerekir. Tarımsal yayım sisteminin üç ana unsuru vardır. Bunlar:

    ¨    Yayımcı

    ¨    Çiftçi

    ¨    Araştırmacı

                Çiftçilerde, bu yeni bakış açısı doğrultusunda istenen davranış değişikliklerini yaratacak olan yayımcının, kendini yeniden yapılandırması değişimin ilk koşuludur. Bu koşul yerine getirildiği takdirde çiftçinin davranışlarında değişim sağlanabilir. Ayrıca araştırmalar da çiftçiler ve yayımcılar tarafından belirlenen sorunları çözmeye yönelik olmalıdır.

               

    2. YAYIM METOTLARI

                Tarımsal yayım yaklaşımı değişse de yayım hizmetlerini yürütmek için kullanılan teknikler(yöntemler) aynıdır. Bu yöntemlere yayım metotları denir. Yayım metotları, çiftçilerin kendi problemlerini çözmeleri için onlara gerekli yetenekleri kazandıran ve yayımcının çiftçileri motive etmek, cesaretlendirmek amacıyla kullandığı tekniklerdir.

     

     

    Bir yayımcı, teknik bilgi bakımından ne kadar donanımlı olursa olsun, şayet bu metotları nerede, ne zaman ve nasıl kullanacağını bilmiyorsa başarılı olması söz konusu değildir.

     

     

     

     

     

     

     

     

    Yayım metotlarının kullanımı hitap edilen kişilerin sayısına bağlı olmak üzere üç ana gruba ayrılır.

    ¨    Bireysel Yayım Metotları,

    ¨    Grup Yayım Metotları

    ¨    Kitle Yayım Metotları

    2.1. Bireysel Yayım Metotları

    Bireysel yayım, doğrudan doğruya bireye veya ailesine yönelik olarak yapılan yayım faaliyetleridir. Birebir yayım metotları daha çok bireysel problemlerin çözümü için uygundur Bireysel yayım metotlarında,  yayım uzmanı ile çiftçi arasında oldukça yoğun ve doğrudan bir iletişim vardır.

    Bireysel yayım metotlarının; çiftçiler tek tek ele alındığında, onları ikna etmede, onlara bilgi, beceri ve yeni davranışlar kazandırmada diğer yayım metotlarına göre bariz bir üstünlüğü vardır.

    Avantajları

    ¨    Yayım mesajları çiftçi üzerinde daha fazla etkilidir

    ¨    Yayımcı, çiftçinin görüşme sırasındaki davranışlarına göre kendisini ayarlayabilir.

    ¨    Yayımcının, çiftçinin durumuna uygun çözüm önerileri geliştirmesi mümkündür.

    ¨    Yayımcı ile çiftçi arasında kişisel güven oluşturulması mümkündür.

    ¨    Yayımcı daha sonra karşılaşacağı olaylar ve düzenleyeceği eğitimler için görüş ve tecrübe kazanır.

    ¨    İşletmenin durumu ve çiftçinin imkanlarını yerinde görebilir.

    ¨    Çiftçi düşüncelerini çevre baskısı olmadan daha net ifade edebilir. Karar verme süreci hızlanır.

    ¨    Çiftçinin güvenini ve dostluğunu kazanmak için ideal bir yöntemdir.

    ¨    Üreticiler uygulama becerisi kazanır.

    ¨    Geri beslemenin en iyi olduğu metottur

    Dezavantajları

    ¨    Genellikle yüksek gider ( zaman, para ve iş gücü vs.)

    ¨    Yayımcı ve çiftçi olumlu bir yaklaşım kuramaz ise yayım süreci çok zor onarılabilir yara alır.

    ¨    Çiftçilerin tamamına ulaşılamaz.

    ¨    Yayımcının bilgili ve tecrübeli olma mecburiyeti vardır.

    ¨    Yayımcı tecrübesi ile çiftçi üzerinde gerekli güveni tesis edemezse, doğru bilgileri alma ihtimali çok zordur.

    ¨    Genelin (bir grup, kooperatif veya dernek...) karar vermesi gereken durumlarda yapılan bireysel yayım bazen olumsuz neticeler verebilir.

     

    Bireysel yayım metotlarını aşağıdaki gibi sınıflandırmak mümkündür.

     

    2.1.1. Hedef Kitlenin Özelliğine Göre Bireysel Yayım Metotları

    2.1.1.1.Çiftçi Organizasyonlarının Yöneticilerine Yönelik Bireysel Yayım

    ¨    Daha zor ve kapsamlı bilgilerin aktarılması

    ¨    Yayım programlarının hazırlanması ve çalışmaların programlanması

    ¨    Önemli olan aktüel bilgilerin aktarılması

    ¨    Mevcut durum analizi

    ¨    Yeniliklerin tanıtılması

    ¨    Kırsal kalkınma projelerinin tanıtılmasına yönelik bilgiler verilir.

    2.1.1.2.Önder Çiftçilere Yönelik Bireysel Yayım

    ¨    Yayım programlarının yapılması ve Çalışmaların programlanması için gerekli verilerin toplanması,

    ¨    Yeniliklerin tanıtılması ve uygulanması,

    ¨    Sosyal destekçiler oluşturulması,

    ¨    Yayım metotlarının ve içeriklerinin belirlenmesinde gereksinim duyulan bilgileri temini,

    ¨    Mevcut durumun tespiti,

    ¨    Uygulamaya yönelik çalışmaların planlanması.

    ¨    Uygulama bilgilerinin aktarılması ve uygulanması amacı ile gerçekleştirilir.

    2.1.1.3.Hedef Kitlenin Diğer Üyelerine Yönelik Bireysel Yayım

    ¨    Yayım aktivitelerine olan reaksiyonları belirlemek,

    ¨    Çiftçilere başkalarının yanında (grup yayım metotlarında) açamayacakları konularda soru sormalarına fırsat vermek,

    ¨    Yayımcının sadece önder çiftçilerle konuştuğu şeklindeki ön yargıları kırmak, uygulamaları yaygınlaştırmak ve tabana yaymak amacı ile uygulanır.

    2.1.2. Formatına (Biçimine) Göre Bireysel Yayım Metotları

    2.1.2.1.Resmi (Belli Bir Programa Bağlı) Bireysel Yayım

                Belli bir programa bağlı olarak yapılan bireysel yayım genellikle yayımcının bürosunda veya çiftçinin işletmesinde yapılır. Bu tip görüşmelerin amacı problemi tespit etmek ve çözüm önerileri geliştirmektir.

    2.1.2.2.Gayri Resmi (Belli Bir Programa Bağlı Olmayan) Bireysel Yayım

                Gayri resmi görüşmeler çiftçiyi ve içinde bulunduğu şartları daha iyi tanımak ve çiftçi ile oluşturulmak istenen güven ortamını pekiştirmek için gerçekleştirilir. Bu görüşmeler tesadüfen gerçekleşebildiği gibi, yayımcının kurgulayacağı bir görüşmede olabilir.

    2.1.3. İşlevine Göre Bireysel Yayım Metotları

    2.1.3.1.İşletme Ziyareti Şeklinde Bireysel Yayım

                İşletme ziyaretleri; belli bir program dahilinde yayımcının çiftçiyi işletmesinde yalnızken veya ailesi ile birlikte iken ziyaret etmesidir. İşletme ziyaretleri yayımcının durum analizi yapabilmesi için yapılabildiği gibi bilgi aktarması, teşhis yapması ve reçete yazması amacı ile de gerçekleştirilebilir.

     

     

     

    2.1.3.2.Büroda Yapılan Bireysel Yayım

       Kırsal alanda çiftçinin yayımcıyı bürosunda programlı olarak ziyaret etmesi genelde az görülen, fakat olması gereken bir uygulamadır. Ulaşımda güçlük, kişisel çekinceler, yayımcının bürokratik güçlükleri, büroda yapılacak yayımın engelleridir.

    2.1.3.3.Telefon Görüşmeleri İle Bireysel Yayım

                Bireysel yayım metotlarında kullanılan teknolojik araçlardan biriside telefondur. Telefonla çiftçiye özel mesajlar sesli veya yazılı olarak iletilir ve gerektiğinde geri dönüt alınabilir. Yüz yüze görüşme kadar etkili olmasa da tel